ဆင့္ကဲျဖစ္စဥ္ သီအိုရီ၏ အေထာက္အထား - လူသား၏ ခ႐ိုမုိဆုမ္းနံပါတ္ (၂)

နိဒါန္း

                 ဆင့္ကဲျဖစ္စဥ္ သီအိုရီသည္ ဇီဝေဗဒပညာတြင္ က်ယ္ျပန္႔စြာ လက္ခံထားေသာ သက္႐ွိမ်ိဳးစိတ္တို႔၏ ဆက္ႏြယ္ပုံႏွင့္ မူလအစကို ႐ွင္းျပေသာ သီအိုရီျဖစ္သည္။ သိပၸံပညာသည္ သံသယဝါဒကို အေျခခံေသာ စူးစမ္း႐ွာေဖြမႈျဖစ္သည္။ သိပၸံေတြ႕႐ွိခ်က္တိုင္း၊ သီအုိရီတိုင္းသည္ ပကတိ အမွန္တရားဟု သိပၸံပညာ႐ွင္တို႔ မယူဆၾကကုန္။ ေနာက္ထပ္ ပိုမိုေျဖ႐ွင္းႏိုင္စြမ္းေသာ သိပၸံအယူအဆ တစ္ခု ေပၚေပါက္လာလွ်င္ ဝမ္းေျမာက္ဝမ္းသာ ႀကိဳဆိုၾကလိမ့္မည္တည္း။

                သိပၸံပညာ၌ ေတြးဆခ်က္၊ အႏုမာန၊ သီအုိရီ ဟူ အဆင့္ သံုးဆင့္႐ွိသည္။ သဘာဝကို ႐ႈျမင္သံုးသပ္ျခင္းျဖင့္ ေတြးဆခ်က္ တစ္ခုကို တည္ေဆာက္ရသည္။ ထို ေတြးဆခ်က္ကို ယုတိၱ႐ွိေအာင္ ႐ွင္းျပရသည္။ အေထာက္အထားမ်ား တင္ျပရသည္။ ထိုအဆင့္သည္ အႏုမာနျဖစ္သည္။ အႏုမာနကို ဆိုင္ရာ သိပၸံေလာကမွာ အႀကိမ္ႀကိမ္ စမ္းသပ္ ေဝဖန္ၿပီးမွ က်ယ္ျပန္႔စြာ ေထာက္ခံ လာေသာအခါတြင္ ထိုအႏုမာနသည္ သီအိုရီျဖစ္လာသည္။ သိပၸံ သီအုိရီတစ္ခုသည္ သဘာဝျဖစ္စဥ္မ်ားကို ႐ွင္းျပႏိုင္သည့္ စြမ္းရည္ေပၚ မူတည္၍ ၎၏ ႀကိဳတင္ခန္႔မွန္းႏိုင္စြမ္း ဟူသည္႐ွိေနသည္။ ဥပမာအားျဖင့္ ကူးစက္ပိုးတစ္မ်ိဳးကို ပဋိဇီဝေဆးျဖင့္ ႏွိမ္နင္းသည့္ အခါ ေနာင္အခ်ိန္တြင္ ထိုပဋိဇီဝေဆးကို ခံႏိုင္ရည္႐ွိေသာ ပိုးမ်ိဳး ဆင့္ကဲေပၚေပါက္လာႏိုင္သည္ ဟူႀကိဳတင္တြက္ဆျခင္းမ်ိဳး ျဖစ္သည္။ ရာသီဥတု ခန္႔မွန္းမႈမ်ားသည္ အက်ိဳး ျဖစ္ထြန္းေစသကဲ့သို႔ ဆင့္ကဲျဖစ္စဥ္ သီအိုရီ၏ ႀကိဳတင္တြက္ဆႏိုင္မႈသည္ ေျပာင္းလဲေနသည့္ ပိုး၏ သဘာဝႏွင့္ ကိုက္ညီသည့္ ပဋိဇီဝေဆးမ်ားကို အၾကားအလပ္မ႐ွိ ထုတ္လုပ္ႏိုင္ရန္ အလြန္အေရးပါေသာ တြန္းအားႏွင့္ ေျဖ႐ွင္းခ်က္ တစ္ခုမည္၏။

ဆင့္ကဲျဖစ္စဥ္ သ႐ုပ္ေဖာ္ပံုမ်ား

           ဆင့္ကဲျဖစ္စဥ္ သ႐ုပ္ေဖာ္ပံု (Cladogram) သည္ ဆင့္ကဲျဖစ္စဥ္ ဇီဝေဗဒပညာ႐ွင္မ်ားက ဆင့္ကဲျဖစ္စဥ္၏ အဆင့္မ်ားကို တိက်စြာ ေဖာ္ျပရန္ အသံုးျပဳသည့္ သ႐ုပ္ေဖာ္ပုံမ်ားျဖစ္သည္။ လူသည္ ေမ်ာက္မွ ဆင္းသက္သည္ ဟူေသာ အရပ္စကားသည္ ဆင့္ကဲျဖစ္စဥ္ကို တိက်စြာ မေဖာ္ညႊန္းေသာေၾကာင့္ ျဖစ္ရသည္။ ဤကိစၥႏွင့္ ပတ္သက္၍ ေခါင္းစဥ္ အဆံုးပိုင္းတြင္ ျပန္လည္ ေဆြးေႏြးေပးပါမည္။ သ႐ုပ္ေဖာ္ပံုမ်ားကို ၾကည့္႐ႈေလ့လာတတ္မွ ဇီဝမ်ိဳးႏြယ္တို႔၏ ဆင့္ကဲျဖစ္စဥ္ကို တိက်စြာ နားလည္မည္ျဖစ္သည္။

နမူနာအျဖစ္ ျပသထားေသာ ဆင့္ကဲျဖစ္စဥ္ သ႐ုပ္ေဖာ္ပံု